وسواس چیست؟

وسواس یک اختلال روانی است که با افکار، احساسات یا رفتارهای مداوم و تکراری مشخص می‌شود که ناخواسته و مزاحم هستند. این افکار، احساسات یا رفتارها اغلب با اضطراب یا ناراحتی همراه می‌شوند.

وسواس می تواند بر زندگی روزمره فرد تاثیر منفی بگذارد و باعث ایجاد مشکلاتی در کار، مدرسه، روابط و سایر زمینه‌های زندگی شود.

جالب است بدانید که علل وسواس هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما تحقیقات نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی و محیطی هر دو ممکن است در ابتلا به این عارضه نقش داشته باشند.

اگر دوست دارید در رابطه با وسواس بیشتر بدانید و بیشتر کسب اطلاعات کنید، مطالعه این مطلب برای شما بسیار مفید خواهد بود.

 انواع وسواس

وسواس انواع مختلفی دارد و می‌تواند خود را به شکل‌های مختلف نشان دهد. از مهم‌ترین انواع وسواس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• وسواس تمیزی

  افراد مبتلا به وسواس تمیزی اغلب نگران آلودگی یا کثیفی هستند و احساس می‌کنند که باید به طور مداوم دست ها، خانه یا محیط اطراف خود را تمیز کنند.

• وسواس چک کردن

  افراد مبتلا به وسواس چک کردن اغلب نگران فراموش کردن یا انجام کارهای اشتباه هستند. آنها ممکن است دائما قفل‌ها، اجاق گاز یا چراغ‌ها را چک کنند تا مطمئن شوند که کارهایشان را به درستی انجام داده اند.

  پیشنهاد مطالعه: بهترین روش های تقویت حافظه و تمرکز حواس در طب سنتی

• وسواس ترتیب و تقارن

  افراد مبتلا به وسواس ترتیب و تقارن اغلب نیاز به نظم و ترتیب کامل دارند. آنها ممکن است ساعت‌ها وقت بگذارند تا اشیا را مرتب کنند یا مطمئن شوند که همه چیز در جای خود قرار دارد.

• وسواس جنسی

  افراد مبتلا به وسواس جنسی اغلب نگران افکار یا رفتارهای جنسی خود هستند. آنها ممکن است احساس گناه یا شرم کنند یا از اینکه دیگران به افکار یا رفتارهایشان پی ببرند نگران باشند.

• وسواس مذهبی

  افراد مبتلا به وسواس مذهبی اغلب نگران گناه یا رستگاری خود هستند. آنها ممکن است ساعت‌ها وقت بگذارند تا دعا کنند یا متون مذهبی را مطالعه کنند یا بارها و بارها کارهای مذهبی را تکرار کنند.

• وسواس آسیب رساندن به خود یا دیگران

  افراد مبتلا به وسواس آسیب رساندن به خود یا دیگران اغلب نگران هستند که به خود یا دیگران آسیب برسانند. آنها ممکن است از انجام کارهایی که فکر می‌کنند ممکن است خطرناک باشد خودداری کنند.

 ریشه وسواس چیست؟

ریشه بیماری وسواس را می‌توان به دو دسته عوامل ژنتیکی و محیطی تقسیم‌بندی کرد. برخی از افراد به صورت ارثی و ژنتیکی شانس بیشتری برای ابتلا به این دسته بیماری‌ها دارند.

در مقابل عوامل محیطی مانند شیوه تربیت پدر و مادر، تحقیر، اضطراب و آسیب‌های دوران کودکی نیز می‌تواند موجب ابتلا به این عارضه شود.‌

وسواس فکری

 علائم وسواس فکری شدید

وسواس فکری شدید می‌تواند با علائم مختلفی خود را نشان دهد. شناخت این علائم کمک می‌کند تا شما اطلاعات بیشتری در رابطه با سلامت روان خود داشته باشید.

برخی از علائم وسواس فکری شدید عبارتند از:

• وسواس فکری مکرر و مزاحم که فرد نمی تواند آنها را از ذهن خود بیرون کند. این افکار ممکن است در مورد موضوعات مختلفی مانند آلودگی، آسیب رساندن به خود یا دیگران، اعتقادات مذهبی یا اخلاقی یا ترتیب و نظم باشد.
• اضطراب یا ناراحتی شدید ناشی از وسواس فکری. این اضطراب می تواند آنقدر شدید باشد که فرد را از انجام کارهای روزمره باز دارد.
• رفتارهای وسواسی مکرر که فرد برای کاهش اضطراب ناشی از وسواس فکری خود انجام می دهد. این رفتارها می‌تواند شامل شستن دست ها، چک کردن قفل ها، مرتب کردن وسایل یا تکرار کلمات یا عبارات خاص باشد.

وسواس فکری شدید همچنین می تواند منجر به مشکلات زیر شود:

• مشکل در تمرکز
• مشکل در خواب
• احساس خستگی مکرر
• احساس گناه یا شرم
• انزوا از دیگران
• افکار خودکشی

 عوارض وسواس فکری بر مغز

تحقیقات نشان داده است که وسواس می‌تواند تاثیرات بسیاری بر روی مغز داشته باشد. کاهش حجم و همچنین کاهش عملکرد فعالیت مغزی از مهم‌ترین عوارض این بیماری روانی محسوب می‌شوند.

لازم به ذکر است کسانی که به وسواس مبتلا می‌شوند توان خود را برای تصمیم‌گیری درست از دست می‌دهند و نمی‌توانند تمرکز لازم داشته باشند.‌

وسواس فکری و تاثیر منفی روی عملکرد مغز

تست وسواس فکری

تست وسواس فکری یک ابزار خود ارزیابی است که می‌تواند به شما کمک کند تا علائم وسواس فکری را ارزیابی کنید. این تست معمولا شامل مجموعه ای از سوالات است که در مورد افکار و رفتارهای شما پرسیده می‌شود. اما توجه داشته باشید ضروری است که نتایج تست شما حتما توسط متخصص تفسیر شود.

از مهم‌ترین تست‌های وسواس فکری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تست وسواس فکری مادزلی (MOCI): این تست یکی از رایج ترین تست‌های وسواس فکری است. این تست شامل ۳۰ سوال است که سلامت روان شما را بررسی می‌کند.
• پرسشنامه وسواس فکری عملی ییل-براون (YBOCS): این تست یک ابزار تشخیصی استاندارد برای اختلال وسواس فکری-اجباری است. این تست شامل ۱۰ سوال است که به بررسی افکار و رفتارهای وسواسی شما پرسیده می‌پردازد.
• پرسشنامه وسواس فکری-اجباری کالیفرنیا (OCI): این تست یک ابزار خود ارزیابی جامع است که انواع مختلف وسواس فکری را ارزیابی می.کند. این تست شامل ۴۲ سوال است که در مورد افکار و رفتارهای وسواسی شما پرسیده می‌شود.

رابطه افسردگی و وسواس فکری

افسردگی و وسواس فکری دو اختلال روانی شایع هستند که اغلب با هم دیده می شوند. تحقیقات نشان می دهد که بین ۲۵ تا ۵۰ درصد از افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) نیز دارای افسردگی هستند.

رابطه بین افسردگی و وسواس فکری می تواند به چند صورت باشد. در برخی مواقع افسردگی می‌تواند باعث وسواس فکری شود. گاهی نیز افسردگی با اضطراب، ناامیدی و احساس گناه همراه است. این احساسات می‌تواند باعث افکار وسواسی در مورد مرگ، آسیب رساندن به خود یا دیگران یا کنترل از دست رفته شود.

تحقیقات نشان داده که وسواس فکری ممکن باعث استرس، اضطراب و اختلال در زندگی روزمره شود. این علائم می.تواند منجر به افسردگی شود.

پیشنهاد مطالعه: درمان افسردگی و بیماری های اعصاب و روان در طب سنتی

در برخی مواقع نیز افسردگی و وسواس فکری می توانند به طور مستقل وجود داشته باشند، اما عوامل مشترکی داشته باشند. این عوامل مشترک ممکن است شامل عوامل ژنتیکی، محیطی یا بیولوژیکی باشد. 

علائم وسواس تمیزی

وسواس تمیزی یکی از مهم‌ترین وسواس‌های رفتاری محسوب می‌شود که با علائم زیر خود را نشان می‌دهد:

• افکار وسواسی در مورد آلودگی، کثیفی یا بیماری
• رفتارهای اجباری مانند شستن دست ها، تمیز کردن خانه یا مرتب کردن اشیا
• احساس اضطراب یا ناراحتی شدید زمانی که افکار یا رفتارهای وسواسی را انجام نمی دهید
• از دست دادن کنترل در مورد افکار یا رفتارهای وسواسی

اختلال روانی وسواس تمیزی

پیشگیری از وسواس

اگر به فکر سلامت روان خود هستید و می‌خواهید هیچ گاه وسواس را تجربه نکنید، رعایت نکات زیر می‌تواند برای شما بسیار مفید باشد:

• استرس را مدیریت کنید:
  استرس می‌تواند خطر ابتلا به وسواس فکری را افزایش دهد. بنابراین، مهم است که روش‌هایی برای مدیریت استرس خود پیدا کنید. این کار می‌تواند شامل ورزش، مدیتیشن یا صحبت با یک مشاور باشد.
• خواب کافی داشته باشید:
  کمبود خواب می‌تواند خطر ابتلا به وسواس را افزایش دهد. بنابراین، مهم است که هر شب ۷ تا ۸ ساعت خواب داشته باشید.
• رژیم غذایی سالم داشته باشید:
  داشتن یک رژیم غذایی سالم می.تواند به کاهش اضطراب و افسردگی کمک کند و مانع بروز وسواس شود.
• از مصرف مواد مخدر و الکل اجتناب کنید:
  مصرف مواد مخدر و الکل می‌توانند خطر ابتلا به وسواس فکری را افزایش دهند.
• از حمایت اجتماعی استفاده کنید:
  داشتن یک شبکه اجتماعی قوی می‌تواند به شما کمک کند تا با استرس و اضطراب مقابله کنید.
• هدف‌گذاری کنید:
  افرادی که اهداف مختلفی را دنبال می‌کنند معمولا بیشتر سرگرم کارهای خود هستند و کمتر دچار وسواس می‌شوند.‌

پیشگیری از وسواس با عدم مصرف الکل و دخانیات

نتیجه‌گیری

در این مطلب به بررسی وسواس پرداختیم و اطلاعات لازم را ارائه دادیم. توجه داشته باشید که مراجعه به موقع به متخصص و روانشناس کمک می‌کند تا شما بتوانید سریع‌تر این بیماری را درمان کنید.‌