خشکی مزاج یا یبوست به معنی کاهش حرکات روده است. علاوه بر این زمانی که مدفوع در روده بزرگ خشک میشود از نظر پزشکی و طب سنتی فرد به یبوست مبتلا شده است. یبوست باعث میشود تا فرد در زمان دفع مدفوع فشار و درد زیادی را احساس کند. یبوست باید هر چه سریعتر درمان شود در غیر این صورت فرد با مشکلات زیادی روبرو میشود. روشهای زیادی برای درمان یبوست وجود دارد که یکی از پرطرفدارترین روشها، درمان یبوست با طب سنتی میباشد.
در ویدئوی زیر خانم دکتر منفرد، پزشک مطب دکتر صرافان، در مورد درمان یبوست توضیح میدهند:
انواع یبوست در طب سنتی
از نظر متخصصان طب سنتی، یبوست را میتوان به شکل زیر تقسیمبندی کرد:
یبوست معمولی
شایعترین نوع یبوست، نتیجه اختلال در مکانیسم پیچیده هدایت مواد زائد در طول روده بزرگ میباشد. این اختلال اغلب ناشی از عملکرد نادرست عضلات صاف و اعصاب کنترلکننده حرکات پریستالتیک روده است. عوامل متعددی از جمله رژیم غذایی نامناسب، کمبود فیبر، کمتحرکی، استرس و برخی داروها میتوانند در بروز این نوع یبوست نقش داشته باشند. اختلال در هماهنگی انقباض و انبساط عضلات روده، کاهش ترشح مخاط روده و تغییر در فلور میکروبی روده از جمله مکانیسمهای دخیل در بروز یبوست معمولی هستند.
یبوست دیر انتقال
یبوست دیر انتقال، وضعیتی است که در آن حرکت مواد غذایی از طریق روده به کندی صورت میگیرد. این کندی حرکت، فرصت بیشتری را برای جذب آب از مدفوع فراهم کرده و در نتیجه، مدفوع خشک و سفت میشود. اختلال در عملکرد سیستم عصبی روده، انسداد جزئی روده، برخی بیماریهای متابولیک و مصرف برخی داروها از جمله عوامل موثر در بروز این نوع یبوست هستند. کاهش تحرک روده، افزایش زمان ترانزیت رودهای و افزایش جذب آب از مدفوع، از جمله عواقب یبوست دیر انتقال خواهند بود.
یبوست اختلال عملکرد کف لگن
اختلال عملکرد کف لگن، وضعیتی است که در آن عضلات کف لگن به دلیل ضعف یا اسپاسم، عملکرد مناسبی نداشته و مانع از دفع طبیعی مدفوع میشوند. این اختلال میتواند ناشی از آسیبهای عصبی، جراحیهای لگن، زایمان، یبوست مزمن و برخی بیماریهای عصبی عضلانی باشد. ضعف عضلات کف لگن، اسپاسم عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی مقعد و اختلال در هماهنگی عضلات کف لگن با عضلات روده، از جمله عواملی هستند که در بروز این نوع یبوست نقش دارند.
روش های درمان یبوست با طب سنتی
هر فرد در طول هفته باید سه بار اجابت مزاج داشته باشد. در صورتیکه اجابت مزاج کمتر از دفعات ذکر شده باشد میتوان گفت که فرد به یبوست دچار شده است. در صورت کاهش فعالیت، مصرف کم آب، عدم استفاده از فیبر در رژیم غذایی رودهها به شدت کم تحرک میگردند در نتیجه نمیتوانند مواد غذایی را به آسانی به سمت جلو برانند و عمل دفع را انجام دهند. اگر تمایل دارید با روشهای درمان یبوست با طب سنتی آشنا شوید بهتر است تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
بررسی علائم یبوست
یبوست نیز مانند سایر بیماریها دارای علائم خاصی میباشد. از مهمترین علائم یبوست می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مدفوع خشک
- مدفوع سفت و به شکل گلولهای
- کاهش دفعات تخلیه مدفوع
- احساس نفخ
- احساس فشار در زمان دفع
- زور زدن برای حرکت دادن روهها
- عدم تخلیه به صورت کامل
- درد شکمی
- احساس حالت تهوع
کلیک کنید: درمان بیماریها با طب سنتی ایرانی

چه عواملی باعث ایجاد یبوست میشوند؟
عوامل زیادی باعث میشوند تا فردی به یبوست دچار شود. از مهمترین عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انجام جراحی
- نداشتن فعالیت جسمی
- مصرف برخی از داروها
- داشتن رژیم غذایی کم فیبر
- استفاده زیاد از ملینها
- عدم مصرف مایعات به مقدار کافی
- کم کاری تیروئید
- عدم خواب کافی
- خوب نجویدن غذا

توصیه های طب سنتی برای درمان سریع یبوست شدید در خانه
امروزه اغلب افراد برای درمان بیماریهای مختلف به سراغ طب سنتی میروند. از مهمترین توصیههای طب سنتی برای درمان سریع یبوست شدید میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزودن غذاهایی نظیر سوپ، آش، شیربرنج و فرنی در رژیم غذایی ( در صورت تمایل میتوانید در زمان پخت این غذاها به آنها مقداری روغن زیتون، روغن کنجد یا روغن بادام شیرین بیفزایید.)
- آب کلم و آب عدس ملین هستند. در صورتیکه شما به یبوست شدید مبتلا هستید بهتر است از خوردن آب عدس و آب کلم غافل نشوید.
- یکی دیگر از انواع روشها برای درمان یبوست مصرف گلابی، مرکبات و سیب بدون پوست است.
- در صورتیکه به یبوست مبتلا هستید از سبزی تازه و میوه بیشتر استفاده نمایید.
- در درمان یبوست با طب سنتی به خوردن انجیر توصیه زیادی شده است. بهتر است برای گرفتن نتیجه بهتر چند عدد انجیر خشک شده را از شب قبل درون یک لیوان شیر قرار دهید. لیوان حاوی انجیرها را درون یخچال نگه دارید و صبح به صورت ناشتا انجیرها را میل کنید.
- برای پیشگیری از یبوست بهتر است در رژیم غذاییتان خورشهای سبز رنگ نظیر خورش قرمهسبزی، خورش کرفس و… را قرار دهید.
- یکی از سادهترین روشها برای درمان یبوست میل کردن خورش آلو اسفناج میباشد.
- در درمان یبوست شدید طب سنتی به نوشیدن مایعات توصیه زیادی شده است. برای درمان یبوست میتوانید از شربت گلمحمدی و شربت آلو استفاده نمایید. برای تهیه شربت آلو مقداری آلو شیرین را به خوبی بشویید سپس آلوها را درون ظرف بریزید. به ظرف مقداری آب بیفزایید و ظرف را روی حرارت ملایم قرار دهید. شربت را صاف نمایید و به آن شکر و ترنجبین بیفزایید.
- یکی از مهمترین توصیههای طب سنتی برای درمان سریع یبوست شدید مصرف زیتون، کرفس، کاهو، خاکشیر و عرق کاسنی به همراه عسل میباشد.
- در طب سنتی به میل کردن یک لیوان خاکشیر، آب کرفس یا آب هویج به صورت ناشتا برای رفع یبوست توصیه زیادی شده است.
داروهای گیاهی مناسب برای درمان یبوست
با مصرف برخی از داروهای گیاهی میتوان به راحتی یبوست را درمان کرد. توجه داشته باشید که در درمان یبوست شدید با طب سنتی به مصرف داروهای زیر تاکید زیادی شده است:
برگ سنا:
از عصاره برگ سنا برای درمان یبوست استفاده زیادی میشود. در برگ سنا ماده ای به نام گلیکوزیدها وجود دارد این ماده دارای خاصیت مسهل میباشد و به رفع سریع کمک زیادی میکند.
- ریشه شیرینبیان:
یکی دیگر از روشهای درمان یبوست با طب سنتی مصرف شیرین بیان بعد از غذا میباشد. شیرین بیان باعث رفع یبوست و هضم آسانتر غذا میشود.
خارنگ:
خارنگ از انواع ملینهای گیاهی مفید برای درمان یبوست میباشد. خارنگ با تحریک کردن روده بزرگ باعث تقویت حرکات روده میشود. شما میتوانید با مصرف کوتاه مدت این نوع داروی گیاهی در سریعترین زمان ممکن یبوستتان را درمان کنید.
روغن کرچک:
یکی از روشهای درمان یبوست شدید با طب سنتی استفاده از روغن کرچک میباشد. فرد مبتلا به یبوست میتواند به صورت ناشتا ۱ تا ۲ قاشق چایخوری روغن کرچک بخورد. از این روغن طولانی مدت استفاده نکنید زیرا دارای عوارض جانبی زیادی میباشد.
مصرف گیاه آلوئهورا:
در روشهای درمان یبوست با طب سنتی به خوردن گیاهآلوئه ورا برای رفع یبوست توصیه زیادی شده است. گیاه آلوئهورا باعث تقویت روده و معده میشود. خوردن این گیاه به هضم غذا و دفع آسان مواد زائد از روده کمک زیادی میکند.
عسل:
قبل از خواب برای درمان یبوست بهتر است یک قاشق غذاخوری عسل بخورید. خوردن عسل باعث نرم شدن رودهها میشود و عمل دفع را آسانتر میکند.
عرق رازیانه:
این نوع عرق دارای خاصیت ضدالتهابی میباشد و به رفع مشکلات معده نظیر یبوست، نفخ و… کمک زیادی میکند.

راهکارهای طب سنتی برای پیشگیری و درمان کردن یبوست
- ورزش و پیادهروی
- یوگا
- خودداری از مصرف بیش از حد غذاهای خشک و غذاهای ناسازگار با مزاج
- اصلاح عادات غذایی و تغذیه
- مصرف منظم آب و مایعات
- ماساژ شکم به کمک روغن بنفشه یا روغن زیتون ( برای ماساژ دادن شکم دستهایتان را به روغن آغشته نمایید. به کمک دستهایتان از سمت معده به طرف پایین را ماساژ دهید. اطراف ناف را نیز به صورت دورانی ماساژ دهید.)
- ترک عادات غذایی نامناسب
- پرهیز از خواب بعد از صرف وعدههای غذایی
- مصرف فیبر و سبزیجات
- مدیریت استرس و اضطراب

عوارض عدم درمان یبوست
از مهم ترین عوارض عدم درمان یبوست می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بی اشتها شدن
- درد شکمی
- هموروئید
- بواسیر و شقاق
- مشکلات روده و معده
چی بخوریم شکم کار کنه؟
یکی از مهمترین عوامل موثر در درمان یبوست، رژیم غذایی است. مصرف کافی فیبر، آب و مایعات، نقش مهمی در بهبود عملکرد دستگاه گوارش و پیشگیری از یبوست دارد. فیبر موجود در میوهها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات، به افزایش حجم مدفوع و تحریک حرکات روده کمک میکند. آب و مایعات نیز به نرم شدن مدفوع و تسهیل دفع آن کمک میکنند. بنابراین، برای داشتن رودهای سالم و پیشگیری از یبوست، توصیه میشود که روزانه مقدار کافی فیبر و آب مصرف کنید.
سخن پایانی:
یبوست به ام الامراض یا مادر تمام بیماریها تشبیه شده است. در صورتیکه شما به این بیماری مبتلا هستید میتوانید به کمک انواع روش های درمان یبوست در طب سنتی این مشکل را به راحتی رفع کنید. اگر یبوست به موقع درمان نشود ممکن است بیمار دچار مشکلات گوارشی شود یا به بیماریهایی نظیر شقاق و بواسیر مبتلا شود.
اینها هیچکدوم درمان نیستند. درمان باید ریشه ای باشه و بعدها دوباره شروع نشه.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!