- چطور مزاج خود را تشخیص دهیم؟
- انواع طبایع یا مزاج‌ها چیست چه ارکانی دارد؟
- مزاج چیست؟
- مزاج‌های اکتسابی و وراثتی
در ویدئوی زیر دکتر معصومه صرافان درباره مزاج‌ها و ارکان پایه مزاج‌شناسی صحبت می‌کنند.
در این نوشته قصد داریم درباره شناخت مزاج‌ها و ویژگی‌های آن‌ها از زبان پزشک کلینیک طب سنتی زادمهر، دکتر معصومه صرافان بنویسیم. ارکان نظام خلقت چهار رکن اساسی دارد: آب، آتش، هوا، خاک دارد که طب سنتی نیز طبق این ارکان عمل می‌کند. توضیح این چهار رکن بصورت زیر است:
- آب: آب در طب سنتی به عنوان مایع تلقی می‌شود. طبیعت آب، سرد و تر است. آب در طب سنتی به عنوان “بلغم” تعریف و شناخته می‌شود.
- آتش: در طب سنتی آتش نماد گرم و خشکی است. نمونه طبیعی آتش، آفتاب است که طبع گرم و خشک دارد و مرکز تولید انرژی است. از نظر مزاجی آتش یا گرم و خشکی را “صفرا” می‌گویند.
- هوا: هوا در طب سنتی یکی از ارکان است و نمونه طبیعی آن را می‌توان مثل باد دانست. باد طبع گرم و تر دارد. طبیعت مزاجی باد، “دم” است. طبیعت دم، گاز ایجاد می‌کند.
- خاک: خاک نیز یکی از ارکان چهرگانه نظام خلقت و جزو اساس طب سنتی ایرانی است. نمونه طبیعی آن سنگ است که از نظر طبعی، سرد و خشک است. مزاج آن “سودا” است.
مطالعه مفید: مشخصات مزاج صفراوی گرم و خشک چیست؟+ ویدئو
مزاج‌شناسی چطور برای هر فرد انجام می‌شود؟
بنابراین هر موجودی که در این جهان وجود دارد، ترکیبی از این چهار رکن اساسی است. مزاج‌شناسی بر اساس این است که کدام یک از این ارکان در بدن غالب شده است، طبیعت مزاج انسان نیز به همین صورت شکل می‌گیرد. برای مثال اگر مزاج پایه یک شخص به سمت سودا برود، یعنی سودا در بدن این فرد غلبه کرده و مزاج پایه فرد، سودا است. بر اساس مزاج سودایی، برنامه‌های زندگی و غذایی و خواب و استراحت این فرد شکل می‌گیرد.
آیا مزاج در طول زندگی ثابت است و تغییری نمی‌کند؟
در طب سنتی ایرانی ما انوع مزاج داریم:
- مزاج وراثتی یا مزاجی که با آن متولد می‌شود و روند زندگی انسان‌ها می‌باشد.
- مزاج اکتسابی یا مزاجی که به دلیل محیط، تغذیه و موارد دیگر در انسان تغییر ایجاد می‌کند.
مزاج وراثتی یا مزاج طول عمر انسان
- اول مزاج سرشتی و وراثتی فرد است که با آن متولد شده است،
- دوم مزاج سنی فرد است که معمولا از ۱ تا ۱۵ سالگی در بدن انسان، مزاج دم غلبه دارد و در این سن ما حداکثر گرما و رطوبت را داریم که عامل رشد افراد نیز هست.
- سوم از سن ۱۵ تا ۳۰ سالگی است که مزاج غالب در بدن مزاج صفرا است. یعنی در این سن خشکی بدن بیشتر می‌شود که باعث می‌شود فرد خلاقیت و نوآوری بیشتر، تصمیم‌ها و اقدامات مهم زندگی را در این بازه سنی رقم بزند. تمام افرادی که موفق می‌شوند معمولا در طول این سن حداکثر انرژی را دارند.
- چهارم بعد از سن ۳۰ سالگی است که سن سودا می‌باشد. به علت غلبه سودا، افراد بسیار ریزبین و حساس می‌شوند، تصمیم‌گیری‌ها مشکل‌تر می‌شود، اختلال در عملکرد ایجاد می‌شود و کلیه اقدامات فرد کمی مشکل‌تر و سنگین‌تر نسبت به بازه ۱۵ تا ۳۰ می‌شود. این مزاج تا حدود سن ۴۰ تا ۴۵ سالگی ادامه دارد.
- پنجم سن بالاتر از ۴۵ سالگی که سن شروع بلغم است. یعنی سنی که رطوبت در بدن زیاد می‌شود و این به معنای رفتن فرد به سمت اتمام زندگی است. توصیه‌هایی که طب سنتی ایرانی برای این بازه سنی دارد، این است که نباید بلغم و سردی در بازه سنی بالای ۵۰ سالگی پرشتاب زیاد شود. افزایش سردی و رطوبت هرچه با شتاب بیشتری پیش رود، فرد به سمت پایان زندگی خود نزدیک‌تر می‌شود. برای کاهش این شتاب مواردی نظیر ورزش، اصلاح تغذیه، اصلاح خواب و … توصیه می‌شود.
مزاج اکتسابی انسان
در این نوع مزاج فرد سوء‌مزاج پیدا می‌کند. یعنی برای مثال یک فرد دموی‌مزاج با انجام کارهایی مثل: خوردن غذای بد، خواب روز، استرس زیاد و … باعث می‌شود که “خلط” در بدن فرد غالب شود. اینجاست که طب سنتی ایرانی با راهکارهای که ارائه می‌دهد، این خلط را که باعث ایجاد بیماری در بدن فرد مورد نظر شده است را، درمان کند. در واقع با اصلاح مزاج اکتسابی، و رفتن مزاج به سمت مزاج تعادلی، علائم بیماری فرد نیز برطرف می‌شود.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!