درمان استفراغ

استفراغ به معنای بیرون دادن مواد غذایی مصرف شده از راه دهان است که به دنبال یک عارضه مانند مشکلات گوارشی، مسمومیت، ابتلا به برخی بیماری‌ها، استرس و … رخ می‌دهد.

عوارض جانبی زیاد مصرف داروهای شیمیایی باعث می‌شود تا این سوال در ذهن افراد شکل بگیرد که چگونه می‌توان با کمک طب سنتی به درمان استفراغ کمک کرد؟

در این مطلب از مجله دکتر صرافان تصمیم داریم به این سوال مهم پاسخ دهیم. بنابراین اگر دوست دارید با راهکارهای طب سنتی برای درمان استفراغ بیشتر آشنا شوید، مطالعه این مطلب مناسب شما خواهد بود.

چطور استفراغ را کنترل کنیم؟

برای کنترل استفراغ ابتدا باید مشخص شود که چه چیزی باعث بروز این عارضه شده است. اگر استفراغ نشانه‌ای از یک بیماری خاص محسوب می‌شود، ضروری است این بیماری هر چه سریع‌تر مشخص داده شده و اقدامات درمانی لازم در جهت رفع آن انجام گیرد. برای جلوگیری از پیشرفت بیشتر استفراغ عمل به توصیه‌های زیر ضروری است:

• از مصرف زیاد مواد غذایی بپرهیزید.
• نوشیدن آب و مایعات سرد را فراموش نکنید.
• مصرف غذاهای سنگین، خیلی چرب و شیرین مناسب شما نیست. سعی کنید این مواد غذایی را کمتر در رژیم خود قرار دهید.
• در زمان نوش جان کردن غذا آب و مایعات گازدار نخورید.
• سبزیجات و میوه را در رژیم غذایی خود قرار دهید.

استفراغ عمدی

استفراغ عمدی، رفتاری خطرناک و خودآزارانه است که متاسفانه برخی افراد به عنوان راهی برای کاهش وزن یا مقابله با احساسات ناخوشایند به آن روی می‌آورند. این عمل، نه تنها راهکاری مؤثر برای لاغری نیست، بلکه عواقب جبران‌ناپذیری برای سلامتی جسمی و روانی فرد به دنبال دارد. استفراغ مکرر، تعادل ظریف الکترولیت‌های بدن را برهم می‌زند و می‌تواند منجر به مشکلات جدی در عملکرد قلب، عضلات و سیستم عصبی شود. آسیب به مری، دندان‌ها و اختلال در عملکرد دستگاه گوارش از دیگر عوارض جسمی این رفتار آسیب‌زننده است.  علاوه بر این، استفراغ عمدی اغلب با مشکلات روانی مانند افسردگی، اضطراب و اختلالات خوردن همراه است و می‌تواند به انزوای اجتماعی و کاهش کیفیت زندگی فرد منجر شود.  مهم است بدانیم که استفراغ عمدی، نوعی خودآزاری پنهان است که نیازمند توجه و درمان تخصصی است.

برای درمان استفراغ چه بخوریم؟

افرادی که از حالت تهوع و استفراغ رنج می‌برند، برای درمان این عارضه باید به رژیم غذایی خود بسیار توجه کنند. قرار دادن میوه‌هایی چون آلبالو، هندوانه، موز، پرتقال و تمشک در رژیم غذایی می‌تواند یک راهکار موثر برای کاهش این عارضه باشد.

• لیمو ترش
• سیر
• نمک
• آجیل
• آب مرغ
• و…

از دیگر مواد غذایی مفید برای درمان استفراغ محسوب می‌شوند.

غذای مناسب برای استفراغ بزرگسالان

بزرگسالان پس از تجربه استفراغ برای جلوگیری از ضعف بدن بهتر از مواد غذایی زیر را میل کنند:

• برنج سفید پخته
• نان تست ساده و بدون کره یا مربا
• سیب‌زمینی پخته یا پوره شده
• موز
• سیب پخته یا پوره سیب
• سوپ سبزیجات رقیق و کم‌چرب
• سینه مرغ آب‌پز
• ماهی آب‌پز
• هویج پخته
• کلوچه‌های شور
• ماست کم‌چرب (در صورت تحمل)
• ژله
• پوره کدو حلوایی

بعد از استفراغ چه میوه‌ای بخوریم؟

پس از استفراغ، سیستم گوارش حساس و ضعیف می‌شود. به همین دلیل، انتخاب میوه‌هایی با طبع معتدل و رطوبت‌بخش توصیه می‌شود تا به بدن کمک کنند رطوبت از دست رفته را جبران کرده و از آسیب به معده جلوگیری کنند. از مهم‌ترین میوه‌هایی که باید بعد از استفراغ مصرف کرد، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• گلابی: گلابی، دارای طبع معتدل و رطوبت‌بخشی است. این میوه به راحتی هضم می‌شود و می‌تواند به تسکین معده کمک کند. مصرف گلابی به صورت پخته یا کمپوت گلابی (بدون شکر زیاد) نیز گزینه‌های مناسبی هستند تا فشار کمتری به سیستم گوارش وارد شود.
• موز: موز رسیده، به دلیل داشتن پتاسیم و کربوهیدرات‌های ساده، منبع خوبی برای بازگرداندن انرژی به بدن است. موز به آرامی هضم می‌شود و می‌تواند به بازگرداندن قوام مدفوع در صورت بروز اسهال کمک کند. با این حال، در مصرف آن باید به میزان شیرینی و احتمال ایجاد نفخ توجه داشت.
• خربزه و طالبی: این میوه‌ها در صورت اعتدال و مصرف به میزان کم، می‌توانند به تامین آب مورد نیاز بدن کمک کنند. بهتر است این میوه‌ها را در زمانی مصرف کنید که احساس ضعف شدید ندارید و دستگاه گوارش شما تا حدودی آرام شده است.
• سیب: سیب شیرین به دلیل طبع معتدل، می‌تواند به آرام کردن معده و کاهش حالت تهوع کمک کند. مصرف سیب به صورت پخته یا رنده شده، به دلیل سهولت هضم، توصیه می‌شود. همچنین، آب سیب طبیعی بدون افزودنی نیز می‌تواند به جبران مایعات از دست رفته بدن کمک کند.
• انار: انار شیرین نیز به دلیل خاصیت قابض خود، می‌تواند به تسکین ناراحتی‌های معده و جلوگیری از اسهال پس از استفراغ کمک کند. متخصصان طب سنتی مصرف رب انار شیرین یا آب انار را برای بهبود وضعیت گوارش مفید می‌دانند. این میوه با تقویت معده، به بازگشت اشتها و قدرت هاضمه کمک می‌کند.

بلافاصله بعد از استفراغ چه بخوریم؟

تغذیه مناسب پس از استفراغ، نقشی حیاتی در بهبود و بازیابی سریع بدن ایفا می‌کند. انتخاب غذاهای ملایم، زود هضم و فاقد چربی و ادویه، به کاهش تحریک معده و جلوگیری از عود مجدد استفراغ کمک می‌کند. در این مرحله، رژیم غذایی BRAT، شامل موز، برنج، پوره سیب و نان تست، به عنوان یک گزینه ایده‌آل مطرح می‌شود. این مواد غذایی به راحتی هضم شده و به تدریج به بازیابی عملکرد طبیعی دستگاه گوارش کمک می‌کنند. موز به دلیل داشتن پتاسیم، به جبران الکترولیت‌های از دست رفته بدن کمک می‌کند. برنج و نان تست نیز به عنوان منابع کربوهیدرات، انرژی لازم برای بدن را فراهم می‌کنند. پوره سیب به دلیل داشتن فیبر، به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند.

در کنار این مواد غذایی، می‌توان از سوپ‌های رقیق و صاف شده، مانند سوپ مرغ یا سوپ سبزیجات، نیز استفاده کرد. این سوپ‌ها علاوه بر تامین مایعات مورد نیاز بدن، مواد مغذی ضروری را نیز فراهم می‌کنند. از مصرف غذاهای چرب، تند، سرخ شده، فرآوری شده و حاوی ادویه‌های تند، به شدت پرهیز کنید. این غذاها می‌توانند باعث تحریک معده و تشدید استفراغ شوند. همچنین، از مصرف غذاهای سنگین و حجیم که هضم آن‌ها دشوار است تا چند روز بپرهیزید.

بعد از استفراغ چه نوشیدنی بخوریم؟

بهترین گزینه برای تامین مایعات بدن پس از استفراغ، نوشیدنی‌های شفاف و بدون گاز مانند آب، آب سیب رقیق شده، چای کمرنگ و محلول‌های الکترولیت هستند. این نوشیدنی‌ها به سرعت جذب بدن شده و به جبران مایعات و مواد معدنی از دست رفته کمک می‌کنند. محلول‌های الکترولیت، به ویژه در مواردی که استفراغ شدید و مکرر بوده است، می‌توانند به طور موثری به جبران الکترولیت‌های از دست رفته کمک کنند.

از مصرف نوشیدنی‌های گازدار، الکلی، کافئین‌دار و شیرین، به دلیل تحریک معده و تشدید استفراغ، خودداری کنید.

درمان استفراغ در طب سنتی

متخصصان طب سنتی به افرادی که از استفراغ رنج می‌برند توصیه می‌کنند که:

• ابتدا پرتقال را بشویید و پوست بگیرید. پوست آن را به مدت ۱۵ دقیقه درون آب بجوشانید و سپس مقداری عسل اضافه کرده و نوش جان کنید.
• مقداری زعفران را با پودر نعنا در آب مخلوط کرده و بر روی حرارت قرار دهید. پس از گذشت ده دقیقه با اضافه کردن شکر یا عسل نوش جان کنید.
• پودر هل را به مدت ۲۰ دقیقه در آب بجوشانید و سپس به صورت ناشتا نوش جان کنید. این دمنوش می‌تواند در درمان بسیاری از مشکلات گوارشی به خصوص استفراغ موثر باشد.
• انار را آبگیری کرده و بگذارید در یخچال خنک شود، سپس نوش جان کنید.
• ۵۰ گرم هل، ۲۵ گرم زنجبیل و ۵ گرم نمک را درون ظرفی بریزید و به آن دو پیمانه آب اضافه کنید. پس از مخلوط کردن مواد موجود در ظرف، آن‌ها را روی حرارت قرار دهید و اجازه دهید ۲۰ دقیقه بگذرد. سپس این دمنوش را بین وعده‌های مختلف غذایی نوش جان کنید تا حالت تهوع و استفراغ شما درمان شود.
• از مصرف چای سبز به خصوص به صورت ناشتا غافل نشوید. چرا که این دمنوش می‌تواند به بهبود هضم غذا کمک بسیاری کند و مانع استفراغ شود.

بعد از استفراغ کودک چه کنیم؟

متخصصان طب سنتی توصیه می‌کنند پس از استفراغ کودک به نکات زیر توجه کنید:

• جلوگیری از کم آبی: پس از استفراغ، کودک مایعات زیادی از دست می‌دهد. برای جبران این کمبود، باید به او مایعات به میزان کم و در فواصل کوتاه داد. از دادن آبمیوه‌های شیرین و نوشابه‌های گازدار خودداری کنید؛ زیرا ممکن است وضعیت را بدتر کنند.
• استراحت دادن به معده: پس از هر بار استفراغ، معده کودک به زمان نیاز دارد تا به حالت عادی بازگردد. از دادن هرگونه غذا یا مایعات به مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه خودداری کنید تا معده فرصت استراحت داشته باشد.
• آغاز مجدد تغذیه با دقت: پس از استراحت معده، تغذیه را با غذاهای سبک و قابل هضم آغاز کنید. غذاهایی مانند موز، برنج، سیب (پخته)، و نان تست مناسب هستند. این غذاها به عنوان رژیم غذایی BRAT شناخته می‌شوند و برای بهبود گوارش مفیدند.
• مراقبت از بهداشت دهان و دندان: پس از استفراغ، اسید معده ممکن است به دندان‌ها آسیب برساند. برای جلوگیری از این اتفاق، دهان کودک را با آب تمیز بشویید. بلافاصله مسواک نزنید، زیرا ممکن است به مینای دندان آسیب برساند.
• مشاهده و بررسی وضعیت کودک: اگر استفراغ بیش از ۲۴ ساعت ادامه پیدا کرد، با تب بالا، بی‌حالی شدید، یا علائم کم آبی (مانند خشکی دهان و کم بودن ادرار) همراه بود، فوراً به پزشک مراجعه کنید. این علائم نشان‌دهنده یک مشکل جدی‌تر هستند.

درمان سریع استفراغ کودکان

دمنوش دارچین و نعنا یکی از بهترین دمنوش‌های‌ طب سنتی برای درمان سریع استفراغ کودکان محسوب می‌شود. برای تهیه این دمنوش کافی است مقداری مقداری پودر دارچین، برگ خشک یا تازه نعنا را با آب مخلوط کرده و به مدت ۱۵ دقیقه بجوشانید. سپس به کودک دهید تا نوش جان کند. توصیه می‌شود مقداری عسل نیز به این دمنوش اضافه کنید تا طعم آن فوق‌العاده شود.

درمان استفراغ کودکان در طب اسلامی تبریزیان

آنغوزه، صمغ گیاهی با بوی تند و خواص دارویی متعدد است که برای درمان استفراغ مورد استفاده قرار می‌گیرد.‌ این صمغ از دیرباز در طب سنتی برای درمان بیماری‌های مختلف، از جمله مشکلات گوارشی، مورد استفاده قرار می‌گرفته است. دکتر تبریزیان توصیه می‌کند، برای تسکین استفراغ کودکان، به ویژه نوزادان، از محلول آبی آنغوزه استفاده می‌شود. با این حال، به دلیل طعم و بوی تند آنغوزه، کودکان معمولا در برابر مصرف آن مقاومت می‌کنند. برای رفع این مشکل، می‌توان آن را با مقدار کمی عسل یا آبمیوه رقیق و شیرین کرد. نحوه استفاده به این صورت است که مقدار کمی آنغوزه را در آب گرم حل کرده، محلول را با عسل یا آبمیوه رقیق کرده و به کودک خود مقدار کمی از این محلول را بدهید.

درمان استفراغ نوزاد ۱۰ ماهه

برای درمان استفراغ نوزاد ۱۰ ماهه می‌توانید مقداری پودر رازیانه را در آب ترکیب کرده، بجوشانید و پس از رد کردن از صافی به نوزاد دهید. برای خوش طعم کردن این دمنوش می‌توانید مقداری عسل یا شکر به آن اضافه کنید.

عرق نعنا یکی از بهترین عرق‌‌های گیاهی برای درمان بسیاری از مشکلات گوارشی به خصوص استفراغ در کودکان است‌. قرار دادن این عرق در رژیم غذایی کودک یکی دیگر از راهکارهای موثر برای کنترل استفراغ محسوب می‌شود.

درمان استفراغ ویروسی

بهترین نوشیدنی که می‌توانید برای درمان استفراغ ویروسی نوش جان کنید، نوشیدنی عسل و آبلیمو است. برای این منظور کافی است مقداری لیمو تازه را آبگیری کرده و با عسل اصل مخلوط کنید. سپس مقداری آب یخ به آن اضافه نمایید. نوش جان کردن این نوشیدنی باعث کنترل و بهبود استفراغ می‌شود.

اگر استفراغ شما شدید است، می‌توانید حتی تا سه وعده در روز نیز این نوشیدنی را نوش جان کنید. این نوشیدنی همچنین به کنترل استرس نیز کمک خواهد کرد. بنابراین افرادی که در اثر اضطراب دچار حالت تهوع و استفراغ شده‌اند نیز با مصرف این نوشیدنی می‌توانند بهبودی یابند.

درمان استفراغ شدید در بزرگسالان

متخصصان طب سنتی به بزرگسالانی که از استفراغ شدید رنج می‌برند، مصرف دمنوش زیره و جوز هندی را توصیه می‌کنند. برای آماده کردن این دمنوش کافی است مقداری پودر زیره و جوز هندی را با آب مخلوط کرده و به مدت ۲۰ دقیقه روی حرارت قرار دهید. پس از گذشت این مدت زمان دمنوش شما آماده نوش جان کردن است. می‌توانید برای خوش طعم شدن به آن عسل اضافه کنید. توجه داشته باشید که عسل خود در درمان بسیاری از بیماری‌های گوارشی موثر است. بنابراین مصرف آن به همراه این دمنوش می‌تواند بسیار مفید باشد.

درمان استفراغ اسید معده

اگر به دلیل بالا بودن اسید معده یا سایر مشکلات گوارشی دچار استفراغ شده‌اید، بهتر است از زنجبیل و پیاز کمک بگیرید.

زنجبیل تازه و پیاز را خرد کرده و آب‌گیری کنید. سپس مقداری آب به آن اضافه کرده و نوش جان کنید.

یکی دیگر از نوشیدنی‌هایی که می‌توانید برای درمان استفراغ اسید معده آماده کنید، دمنوش زنجبیل، لیمو و عسل است. برای آماده کردن این دمنوش مقداری زنجبیل تازه را به مدت ۱۵ دقیقه در آب بجوشانید و سپس به آن لیمو تازه و عسل اضافه کرده و نوش جان کنید.

استفراغ آب زرد و تلخ در بارداری

استفراغ آب زرد و تلخ در دوران بارداری کاملا طبیعی است. به گونه‌ای که از هر ۵ مادر باردار تقریبا ۲ نفر این حالت را تجربه خواهند کرد. برای درمان این عارضه توصیه می‌شود شربت موهیتو را نوش جان کنید. برای درست کردن این شربت نیاز به آب، آب لیمو، برگ نعنا تازه و عسل دارید. کافی است مواد اولیه را درون مخلوط کن بریزید و صبر دهید تا مخلوط شوند. سپس شربت حاصل شده را بگذارید خنک شده و نوش جان کنید. برای نتیجه بهتر نوش جان کردن این شربت دو بار در روز توصیه می‌شود.

درمان استفراغ از نظر دکتر خیراندیش

دکتر خیراندیش توصیه می‌کند برای درمان استفراغ یک قاشق غذاخوری بارهنگ را با یک لیوان عرق نعنا مخلوط کرده و به مدت ده دقیقه بجوشانید. سپس به آن عسل اضافه کرده و نوش جان کنید.

این حکیم همچنین توصیه می‌کند که به صورت ناشتا و هر شب قبل از خواب یک قاشق عسل نوش جان کنید تا حالت تهوع، استفراغ و همچنین سردی معده شما درمان شود.

درمان مسمومیت غذایی دکتر خیراندیش

دکتر خیراندیش به افرادی که از مسمومیت غذایی رنج می‌برند، مصرف سویق سیب را توصیه می‌کند. بررسی‌های علمی انجام شده نشان می‌دهد که سویق سیب به دلیل خواص تغذیه‌ای و درمانی منحصر به فرد خود، می‌تواند در بهبود و تسکین علائم مسمومیت غذایی نقش موثری ایفا کند. سیب حاوی مقدار زیادی فیبر، ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها است که به تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کنند.

سویق سیب، به دلیل اینکه به راحتی هضم می‌شود، می‌تواند به تسکین علائم تهوع، استفراغ و اسهال ناشی از مسمومیت غذایی کمک کند. برای تهیه سویق سیب، سیب‌های رسیده و سالم را پوست کنده و هسته‌های آن‌ها را جدا کنید. سپس سیب‌ها را به قطعات کوچک تقسیم کرده و در دستگاه آسیاب یا مخلوط کن، به پوره تبدیل کنید. پوره سیب را می‌توان به صورت خالص یا مخلوط با کمی آب یا آبمیوه مصرف کرد.

درمان اسهال و استفراغ دکتر خیراندیش

دکتر خیراندیش به افرادی که از اسهال و استفراغ رنج می‌برند، مصرف ترکیب نعنا و عسل را توصیه می‌کند. کافی است مقداری برگ نعنای تازه یا پودر نعناع را در آب بجوشانید و سپس مقداری عسل اصل به آن اضافه کنید. اینگونه یک نوشیدنی با خواص فراوان خواهید داشت که می‌تواند برای درمان مشکلات گوارشی مفید باشد.

درمان خانگی استفراغ

مصرف گیاه زنیان را می‌توانیم به عنوان بهترین روش درمان خانگی استفراغ معرفی کنیم. این گیاه با خواص ضد تهوع و ضد اسپاسم خود می‌تواند به تسکین علائم ناخوشایند این عارضه کمک کند. زنیان به طور خاص برای افرادی که طبع سرد دارند و دچار مشکلات گوارشی می‌شوند، مفید است. ترکیبات موجود در گیاه نام برده، از جمله تیمول، خاصیت ضد میکروبی و ضد التهابی دارند و می‌توانند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کنند. این گیاه با کاهش اسپاسم عضلات معده و روده، می‌تواند از شدت تهوع و استفراغ بکاهد.

برای مصرف زنیان به منظور رفع استفراغ، می‌توان از دم کرده زنیان، عرق زنیان یا پودر زنیان استفاده کرد. در تهیه دم کرده زنیان، یک قاشق چایخوری از دانه زنیان را در یک فنجان آب جوش بریزید و به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه دم کنید. سپس آن را صاف کرده و به تدریج بنوشید. در صورت استفاده از عرق زنیان، نصف فنجان عرق زنیان را با نصف فنجان آب مخلوط کرده و به تدریج نوش جان کنید. برای تهیه پودر زنیان نیز می‌توانید مقداری از دانه زنیان را آسیاب کرده و به صورت پودر درآورید. سپس مقدار کمی از این پودر را با آب یا عسل میل کنید.

درمان استفراغ مکرر

یکی از بهترین راهکارهای طب سنتی برای درمان استفراغ استفاده از آب پیاز است. آب پیاز با بهبود هضم غذا و همچنین از بین بردن عوامل میکروبی می‌تواند استفراغ را کنترل کند.

چنانچه از استفراغ مکرر رنج می‌برید، می‌توانید پیاز را آبگیری کرده و سپس نوش جان کنید. برای رفع بوی بد بعد از مصرف پیاز نوشیدن چای نعناع توصیه می‌گردد.‌

بهترین کلینیک طب سنتی برای درمان استفراغ

اگر از استفراغ رنج می‌برید، مراجعه به یک متخصص طب سنتی برای تشخیص علت این عارضه و درمان اصولی آن می‌تواند ایده خوبی باشد. ما به تمامی کسانی که قصد دارند از بهترین متخصصان طب سنتی خدمات دریافت کنند، کلینیک طب سنتی دکتر صرافان را پیشنهاد می‌کنیم. در این کلینیک پزشکانی خبره و توانا مانند دکتر معصومه صرافان که همگی از بهترین پزشکان ایرانی در زمینه طب سنتی هستند، فعالیت دارند و نهایت تلاش خود را به کار می‌گیرند تا خدماتی ارزنده ارائه دهند.