خواب و بیداری در طب سنتی اصل چهارم سلامتی بحساب می‌آید. در طب سنتی ایرانی تاکید خاصی بر روی خواب به موقع می‌شود؛ اما سوال این است که چرا ما به خواب نیاز داریم؟ پاسخ به این سوال ساده است؛ حرکات بدن در طول روز، افکار ما و فعالیت‌های روزانه باعث تحلیل و خستگی روح و جسم می‌شود. این خستگی روح نیاز به خواب مستمر در شب دارد. جبران خستگی و تحلیل روح باید انجام شود، در غیر اینصورت اگر فردی در طولانی مدت اختلال خواب داشته باشد و ساعت خواب او جابجا شود و یا شب بیداری‌های زیادی داشته باشد، این تحلیل مداوم روح باعث اختلالات روحی و روانی و ضعف مغز می‌شود.
کاهش حافظه، کاهش تمرکز، حساسیت زیاد و عصبانیت‌ها به همین دلیل است که این کم‌خوابی‌ها و خستگی روحی باعث اختلال در عملکرد مغز می‌شود.
در ویدئوی زیر دکتر معصومه صرافان درباره اهمیت خواب و بیداری در طب سنتی ایرانی توضیح می‌دهند:
در ویدئوی زیر نیز دکتر معصومه صرافان درباره اهمیت خواب طب سنتی ایرانی توضیح می‌دهند:
خواب و بیداری در طب سنتی و توصیه‌های مفید آن
معمولا توصیه می‌شود برای اینکه ما یک روح قوی داشته باشیم، هم غذای متعادل داشته باشیم، هم خواب متعادل داشته باشیم و هم حرکت متعادل(همه این موارد جزو اصول شش‌گانه سلامتی در طب سنتی است ). این سه اصل جزو اصول ضروری برای حفظ عملکرد عالی مغز و تداوم روند مطلوب و سالم روح انسان است. خواب باعث احیا شدن مجدد سلول‌هایی در بدن می‌شود که در اثر خستگی و عملکرد نیاز به بازسازی مجدد دارند. در طب سنتی ایرانی هم خواب طولانی مضر است و هم بیداری طولانی. برای هر کدام از این موارد در ادامه توضیحاتی ارائه می‌دهیم.
اثرات خواب در بدن چیست؟
خواب مناسب آثاری برای بدن دارد که به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- خواب باعث برطرف شدن خستگی بدن می‌شود.
- بهترین کیفیت هضم غذا در زمان خواب اتفاق می‌افتد.
- یک سری مواد دفعی در زمان خواب به خوبی از طریق پوست دفع می‌شوند؛ به همین علت است که بسیاری از افراد در زمان خواب حالت تعریق دارند و این تعریق به علت متابولیسم کامل مواد غذایی در بدن است که در شب تا حدودی خود را نشان می‌دهد.
- خواب به اندازه باعث گرمی در بدن می‌شود. توصیه طب سنتی ایرانی خواب شب و در ساعات خاصی است که از ساعت ۹ شب تا ۳ صبح است. این ساعت بهترین ساعت خواب از نظر طب سنتی است که بیشترین گرمی و انرژی را به فرد می‌دهد و تمرکز بالایی را برایش به همراه دارد.
- رشد قد نیز از عواملی است که توصیه می‌شود خواب شبانه نقش مهمی در آن دارد. رشد قدی بیشتر برای جوانان و نوجوانان و کودکان مهم است که ساعت خواب منظمی داشته باشند، مخصوصا خواب شب.
خواب و بیداری در طب سنتی؛ بیداری طولانی مدت شب چه عوارضی دارد؟
بیداری طولانی، مخصوصا در شب، باعث تحولاتی در مغز انسان می‌شود. از جمله این تحولات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیداری باعث خشکی در مغز می‌شود. خشکی مغز باعث کاهش حافظه و کاهش تمرکز می‌شود.
- خشکی مغزی که در اثر خواب کم ایجاد می‌شود، باعث کاهش یادگیری و حافظه می‌شود.
- کاهش اشتها یکی دیگر از عوارض بیداری طولانی است.
- نیرو و توان بدنی را کاهش می‌دهد.
- باعث می‌شود که سوختن مواد بدنی بیشتر شود و از طرفی این سوختن مواد بدنی باعث ایجاد بیماری‌ها می‌شود.
خواب و بیداری در طب سنتی؛ خواب طولانی مدت چه عوارضی برای بدن دارد؟
همانطور که بیداری طولانی مدت برای بدن ما عوارضی به همراه دارد، خواب طولانی مدت نیز مفید نیست و عوراض زیر را با خود به همراه دارد:
- خواب طولانی مدت باعث کاهش نیروهای مغزی می‌شود.
- خواب طولانی بلغم یا رطوبت را در بدن زیاد می‌کند که باعث می‌شود تمامی عوارض ضعف مغزی ایجاد شود.
- خواب طولانی احساسات را کم می‌کند و اصطلاحا مغز را سنگین و کند می‌کند.
- غلبه سردی که با خواب طولانی در بدن و مغز ایجاد می‌شود باعث بیماری‌هایی مثل “ام.اس” که در اثر سردی مغز ایجاد می‌شود، می‌گردد.
از نظر طب سنتی ایرانی بهترین زمان برای خواب چه زمانی در روز است؟
بهترین زمان خواب از نظر طب سنتی وقتی است که غذا از معده بگذرد. به همین دلیل بهترین زمان صرف شام ساعت ۵ تا ۷ بعد از ظهر است تا وقتی که ساعت ۹ تا ۱۰ فرد بخواهد بخوابد، غذا از معده عبور کرده و وارد مراحل هضم و جذب بدن شده باشد. یکی از مواردی که خواب در طب سنتی ممنوع می‌شود، زمانی است که سیستم گوارشی و معده سنگین است. اگر احساس می‌کنید که سیستم گوارشی و معده سنگین دارید، به هیچ عنوان خواب توصیه نمی‌شود تا زمانی که معده سبک‌تر شود و احساس سبکی در معده داشته باشید.
خوابیدن در زیر نور آفتاب نیز ممنوع است. خوابیدن در زیر نور آفتاب باعث سردرد می‌شود و ممنوع است. نحوه صحیح خوابیدن نیز اینطور توصیه شده است که ابتدا به سمت راست و سپس به سمت چپ باشد. خواب به پشت خواب عالی و خواب پیامبران است از نظر طب سنتی ایرانی.
خواب بر روی شکم از نظر طب سنتی ایرانی خواب شیطانی است و به این معنا که برای بدن مضر است. خواب بر روی شکم برای چشم‌ها نیز ضرر دارد و به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
خواب روزانه خوب نیست؛ خواب روزانه بخصوص در فصل‌های سرد سال به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود و بسیار بد است. خواب روز در فصل‌های پاییز و زمستان باعث ایجاد سردی در بدن می‌شود و این سردی نیز عامل اصلی بیماری‌ها بحساب می‌آید.
خواب قیلوله یا چرت کوتاه روزانه در طب سنتی توصیه می‌شود خوابی است که قبل از ظهر و تقریبا نزدیک اذان ظهر است، حدود ۱۱ تا ۱۲ ظهر معمولا، بصورت چرت و خیلی کوتاه باشد. این خواب باعث تقویت مغز ما می‌شود و مغز رو دوباره سرحال می‌کند تا برای کارهای مانده تا آخر روز بصورت هوشیار پیش بروید.
در طب سنتی ایرانی همچنین دو زمان دیگر را برای خواب مناسب نمی‌دانند، یکی خواب بین‌الطلوعین یا همان زمان دیده شدن سپیده روز تا طلوع خورشید، دوم خواب عصر یا خوابی که در زمان غروب آفتاب باشد. خوابی که در زمان غروب آفتاب باشد را با خواب هلاکت می‌شناسند و این نام‌گذاری شدت مضر بودن آن را برای بدن نمایان می‌کند.
خلاصه مطلب خواب و بیداری در طب سنتی ایرانی
خواب و بیداری در طب سنتی یکی از اصول شش‌گانه برای حفظ سلامتی است. در این نوشته توضیح دادیم که خواب طولانی برای بدن ضرر دارد، همچنان که بیداری طولانی برای بدن ضرر دارد. عوارض هر یک را بر شمردیم و نکاتی برای زمان مناسب خواب روزانه گفتیم. گفتیم رعایت ساعت مناسب برای خواب باعث تازه شدن مغز و هوشیار بودن آن در طول روز می‌شود و اگر خواب منظمی نداشته باشیم باعث سردی در مغز می‌شود که خود باعث بیماری‌ها و همچنین عدم تمرکز می‌شود. آثار خواب کافی برای بدن را توضیح دادیم که مهم‌ترین آن گرمی و انرژی مورد نیاز برای بدن و مغز است که توسط خواب مناسب بدست می‌آید. گفتیم بهترین زمان برای خواب شبانه از ساعت ۹ شب تا ۳ صبح است و در این زمان مغز به بهترین عملکرد خود خواهد رسید.
برای مشاوره بی‌خوابی یا خواب سنگین و طولانی با مطب طب سنتی ایرانی زادمهر تماس بگیرید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!