تعریق بیش از حد سر و صورت (Craniofacial Hyperhidrosis) یک وضعیت رایج و آزاردهنده است که نه تنها جنبههای جسمی و بهداشتی دارد، بلکه بر اعتماد به نفس و روابط اجتماعی افراد نیز تاثیر منفی میگذارد. هایپرهیدروزیس زمانی رخ میدهد که بدن بدون نیاز به خنکسازی، مقدار غیرطبیعی عرق تولید میکند.
اگرچه در طب نوین راهکارهای بسیاری برای درمان تعریق زیاد سر و صورت وجود دارد اما این راهکارها بدون عارضه نیستند. به همین دلیل تصمیم داریم در این مطلب از مجله کلینیک دکتر صرافان به بررسی درمان تعریق زیاد سر و صورت در طب سنتی بپردازیم. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما همراه شوید.
علت تعرق زیاد سر و صورت
اولین قدم برای درمان تعریق زیاد سر و صورت، یافتن علل آن است. از مهمترین علل تعریق زیاد سر و صورت میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- اختلال هایپرهیدروزیس کانونی اولیه
- اضطراب و استرس شدید
- بیماری پرکاری تیروئید (تیروتوکسیکوز)
- اختلالات هورمونی مانند یائسگی
- دیابت و افت قند خون
- برخی عفونتهای مزمن یا تب
- مصرف داروهای خاص مانند ضد افسردگیها
- مصرف غذاها و نوشیدنیهای گرم یا تند
- چاقی و اضافه وزن
- کمبود ویتامین D
درمان عرق سر و صورت در طب سنتی
طب سنتی با هدف تعدیل مزاج و پاکسازی بدن از مواد زائد، راهکارهایی مختلفی برای درمان تعریق زیاد سر و صورت ارائه میدهد. از مهمترین این راهکارها میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
آب زرشک
مصرف شربت آبزرشک همراه با کمی عسل، یک راهکار فوقالعاده برای کاهش تعریق عمومی بدن است. زرشک در طب سنتی خاصیت خنککننده دارد و به دفع حرارت اضافی و تعدیل صفرا کمک میکند. این امر به طور مستقیم بر کاهش ترشح بیش از حد عرق تأثیر میگذارد. توصیه میشود این شربت را به صورت دورهای مصرف کنید تا به پاکسازی دستگاه گوارش و بهبود عملکرد کبد کمک شود. زیرا سلامت این اندامها نقش حیاتی در تعادل حرارتی و رطوبتی بدن دارد.
شربت آب زرشک و عسل نه تنها به کنترل هایپرهیدروزیس کمک میکند، بلکه به دلیل دارا بودن آنتیاکسیدانها، برای سلامت عمومی بدن نیز سودمند است و خون را تصفیه میکند. بنابراین، برای کسانی که طبع گرم دارند و تعریق آنها ناشی از افزایش صفرا است، آبزرشک یک انتخاب درمانی بسیار مناسب محسوب میشود.
سرکه سیب و عسل
از دیگر راهکارهای موجود برای درمان تعریق زیاد سر و صورت در طب سنتی میتوانیم به مصرف ترکیب سرکه سیب و عسل اشاره کنیم. سرکه سیب به دلیل خاصیت اسیدی ملایم، به تعادل رساندن pH بدن درونی کمک کرده و همچنین دارای خواص قابض است که در صورت استفاده موضعی نیز میتواند فعالیت غدد عرق را در ناحیه سر و صورت کاهش دهد. مصرف خوراکی این مخلوط، به پاکسازی بدن از سموم و تنظیم متابولیسم کمک مینماید. طبق دیدگاه طب سنتی، این ترکیب با چاقی مفرط نیز مبارزه میکند، زیرا به هضم بهتر غذا و شکستن چربیها یاری میرساند.
عرق کاسنی
مصرف روزانه یک لیوان عرق کاسنی برای افراد با مزاج بلغمی که از سنگینی بدن و تعریق زیاد رنج میبرند، بسیار مفید است. کاسنی به عنوان یک گیاه دارویی با طبع سرد و تر، نقش موثری در کاهش حرارت کبد و تنظیم فعالیتهای آن دارد. در طب سنتی، حرارت و رطوبت بیش از حد در بدن، بهخصوص در افراد بلغمیمزاج، از علل اصلی تعریق شدید محسوب میشود. کاسنی به متعادل شدن مزاج و رفع رطوبات اضافی کمک میکند و بهاینترتیب، مشکل تعریق غیرطبیعی را از ریشه برطرف میسازد. این عرق گیاهی همچنین موجب تصفیه خون و بهبود عملکرد کلیهها خواهد شد. این موضوع نیز به نوبه خود فرآیند دفع سموم از طریق پوست را کاهش داده و فشار تعریق را کم میکند.
درمان تعریق زیاد سر و صورت در طب اسلامی
تصور رایج بسیاری از مردم درباره گرمی طبع رطب درست نیست؛ زیرا مزاج آن در اصل متعادل بوده و میتواند برای متعادل شدن مزاج بدن مورد استفاده قرار گیرد.
در طب اسلامی، خرما به طور کلی یک ماده غذایی مقوی و تامینکننده انرژی حیات است. مصرف کنترلشده رطب، در شب و بدون نوشیدن آب یا مایعات سرد، به تقویت قوای درونی و تنظیم حرارت غیرطبیعی بدن کمک میکند. این میوه با ارزش غذایی بالا، باعث تقویت سیستم عصبی و دفع سموم به روشی ملایمتر از تعریق زیاد میشود. بدین ترتیب، رطب با کمک به تعادل بخشی مزاج بدن، به صورت غیرمستقیم، مشکل تعریق افراطی سر و صورت را در مواردی که ناشی از ضعف قوا یا سوءمزاجهای خفیف باشد، بهبود میبخشد و باعث تقویت عمومی بدن نیز میشود.
درمان تعریق زیاد سر و صورت در خانه
دمکرده مریمگلی یکی از قویترین و مشهورترین درمانهای گیاهی برای تعریق زیاد یا هایپرهیدروزیس است. مریمگلی حاوی ترکیبات فعالی مانند اسید رزمارینیک و تاننها بوده که بر سیستم عصبی و غدد عرق اثر میگذارند. این گیاه با تثبیت و آرامسازی سیستم عصبی، تحریک غدد تعریق را کاهش میدهد و به عنوان یک ضدتعریق طبیعی عمل میکند.
برای بهرهگیری کامل از خواص درمانی آن، میتوان مریمگلی را به صورت چای یا دمکرده غلیظ تهیه کرد و با افزودن مقدار کمی عسل برای شیرین شدن، روزانه دو تا سه لیوان از آن را نوشید. مصرف منظم این دمنوش، در افرادی که تعریق آنها منشأ عصبی دارد، به طور قابل توجهی میزان ترشح عرق را از درون بدن تعدیل کرده و پایداری عصبی را تقویت میکند.
غذاهای مفید برای درمان تعریق زیاد سر و صورت
برای درمان تعریق زیاد سر و صورت میتوانید مصرف مواد غذایی زیر را در رژیم غذاییتان قرار دهید:
| دسته غذایی | مثالها | مکانیسم دقیق کمک به کاهش تعریق |
| سبزیجات و میوههای خنک | خیار، کاهو، کرفس، فلفل دلمهای سبز، هندوانه، طالبی، گلابی | درصد بالای آب و الکترولیتها (بهخصوص پتاسیم) به تنظیم تعادل مایعات بدن و دفع حرارت اضافی کمک میکنند، که مستقیماً دمای مرکزی بدن را پایین میآورد. |
| غذاهای آرامبخش عصبی | بادام، تخم کدو، اسفناج، آووکادو (منابع منیزیم بالا) | منیزیم بهعنوان یک شلکننده عضلانی و آرامبخش طبیعی عمل میکند و فعالیت بیش از حد سیستم عصبی سمپاتیک (عامل تحریک غدد عرق در شرایط استرس) را تعدیل مینماید. |
| دمنوشها و عرقیات قابض | مریمگلی، چای سبز، پوست بلوط | تاننهای موجود در این گیاهان دارای خواص قابض هستند که به صورت خوراکی یا موضعی، انقباض خفیفی در منافذ غدد عرق ایجاد کرده و ترشح عرق را کاهش میدهند. |
| منابع اسیدهای چرب امگا-۳ | ماهیهای چرب (سالمون، ساردین)، دانه کتان، گردو | این چربیهای سالم به کاهش التهاب عمومی بدن و بهبود عملکرد قلبی-عروقی کمک میکنند، که میتواند به تنظیم بهتر پاسخ بدن به نوسانات حرارتی منجر شود. |
| غذاهای حاوی فیبر محلول | جو دوسر، عدس، سیب، بامیه | این نوع فیبر به تثبیت سطح قند خون کمک میکند. نوسانات شدید قند خون و ترشح انسولین، خود عامل تعریق، بهویژه در شب، هستند که با مصرف این غذاها کنترل میشوند. |
| گیاهان و ادویههای خنککننده | تخم گشنیز، زیره سبز، نعناع، عرق بیدمشک، عرق شاطره | این ترکیبات دارای طبع سرد و خنککننده هستند و با تعدیل حرارت غلبه صفرا و کبد، که از عوامل اصلی تعریق در طب سنتی است، به کاهش حرارت درونی کمک میکنند. |
غذاهای مضر برای درمان تعریق زیاد سر و صورت
متخصصان طب سنتی توصیه میکنند جهت درمان تعریق زیاد سر و صورت از مصرف مواد غذایی زیر بپرهیزید:
| دسته غذایی | مثالهای دقیق و ترکیبات فعال | مکانیسم دقیق تشدید تعریق |
| مواد کافئیندار و محرک | قهوه اسپرسو، نوشابههای کولا، شکلات تلخ، چای سیاه پررنگ | کافئین و تئوبرومین سیستم عصبی مرکزی را تحریک میکنند. این تحریک باعث افزایش ترشح هورمونهای استرس (مانند کورتیزول و آدرنالین) شده و تعریق را افزایش میدهد. |
| غذاهای بسیار تند و کاپسیندار | فلفل قرمز، چیلی، سسهای تند، زنجبیل تند، پودر کاری | کپسایسین موجود در این مواد، گیرندههای درد و حرارت بدن را فریب داده و مغز را وادار به فعالسازی مکانیسم خنکسازی (تعریق) میکند. |
| غذاهای با شاخص گلیسمی بالا (GI) | نان سفید، برنج سفید، سیبزمینی سرخشده، آبمیوههای صنعتی | این غذاها سریع به گلوکز تبدیل میشوند و باعث افزایش ناگهانی قند خون و ترشح بیش از حد انسولین میشوند که این نوسان در برخی افراد، عامل تعریق ناگهانی و شدید است. |
| الکل و نوشیدنیهای قندی | آبجو، شراب، نوشیدنیهای شیرینکننده مصنوعی و قندی | الکل باعث گشاد شدن عروق خونی در سطح پوست شده و دمای پوست را بالا میبرد. بدن نیز برای مقابله با این گرما، تعریق را افزایش میدهد؛ همچنین، الکل باعث کمآبی میشود. |
| غذاهای پرنمک و فرآوریشده | کنسروها، ترشیهای شور، سس سویا، غذاهای آماده یخزده | نمک زیاد بدن را وادار به تلاش برای دفع سدیم اضافی میکند. این فرآیند متابولیک، گرما تولید کرده و باعث تشنگی و تعریق بیشتر میشود. |
| پروتئین و گوشت زیاد | مصرف افراطی گوشت قرمز، غذاهای پروتئینی سنگین | هضم پروتئینها نیاز به انرژی بیشتری دارد. این فرآیند گرما و متابولیسم بدن را بالا میبرد و میتواند تعریق شبانه را تشدید کند. |
نتیجهگیری
در این مطلب به بررسی درمان تعریق زیاد سر و صورت با طب سنتی پرداختیم. اگر از این مشکل رنج میبرید بهترین راهکار مراجعه به متخصصان کلینیک طب سنتی دکتر صرافان است تا علل این عارضه مشخص شود و درمان به صورت ریشهای انجام گیرد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.