دل پیچه یا کولیک شکمی (Colic Pain) یکی از شایع‌ترین مشکلاتی گوارشی است که تقریبا تمامی افراد حداقل یک بار در طول زندگی آن را تجربه خواهند کرد. اگرچه داروهای سنتی بسیاری برای بهبود این عارضه در بازار یافت می‌شود اما افراد زیادی ترجیح می‌دهند با راهکارهای طب سنتی درمان شوند.
در این مطلب از مجله کلینیک دکتر صرافان تصمیم داریم در رابطه با درمان دل پیچه صحبت کنیم. اگر به دنبال درمان قطعی دل پیچه هستید، مطالعه این مطلب را از دست ندهید.
علائم دل پیچه
دل پیچه معمولا با علائم زیر شناخته می‌شود:
- درد ناگهانی و شدید شکم
- گرفتگی و انقباضات موجی در ناحیه شکم
- نفخ و ورم شکم
- اسهال آبکی یا مدفوع شل
- نیاز فوری و مکرر به دفع
- حالت تهوع
- استفراغ
- صدای زیاد و غیرعادی روده
- احساس ضعف و بی‌حالی
- تب خفیف (در صورت عفونت)
دلیل دل پیچه
شناخت دلیل دل پیچه برای درمان قطعی آن ضروری است. از مهم‌ترین این دلایل می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- مسمومیت غذایی مانند آلودگی با باکتری‌ها یا ویروس‌ها
- عفونت‌های گوارشی مانند گاستروانتریت ویروسی یا باکتریایی
- سندرم روده تحریک‌پذیر یا IBS
- مصرف غذاهای نفاخ مانند حبوبات، کلم یا نوشیدنی‌های گازدار
- یبوست یا اسهال شدید
- بیماری‌های التهابی روده مانند کرون یا کولیت اولسراتیو
- استرس و اضطراب شدید
- عدم تحمل غذایی مانند عدم تحمل لاکتوز یا گلوتن
- دردهای شکمی مرتبط با قاعدگی
- عوارض جانبی برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها
درمان دل پیچه با طب سنتی
رازیانه (Foeniculum vulgare) یک گیاه دارویی مفید در طب سنتی است که نقش کلیدی در کاهش دردهای دستگاه گوارش ایفا می‌کند. دمنوش این گیاه حاوی ترکیباتی مانند آنتول و فنکون بوده که خاصیت ضد اسپاسم و ضد نفخ قدرتمندی دارند. این ترکیبات مستقیماً بر عضلات صاف دستگاه گوارش اثر می‌گذارند. در نتیجه انقباضات ناگهانی و دردناک (اسپاسم‌ها) را شل کرده و تجمع گازهای روده‌ای را کاهش می‌دهند. این اقدام باعث تسکین سریع درد و ناراحتی شکمی می‌شود.
برای تهیه دمنوش رازیانه جهت درمان دل پیچه دانه‌های رازیانه را کمی بکوبید تا سطح تماس آن‌ها با آب داغ افزایش یابد. سپس دانه‌های کوبیده‌شده را در آب جوش دم کرده و نوش جان کنید.
درمان خانگی دل پیچه بزرگسالان
ترکیب سرکه سیب و عسل یک راهکار طبیعی و کارآمد برای مقابله با دل پیچه است. این ترکیب موجب تنظیم محیط گوارشی و تقویت سیستم ایمنی می‌شود. سرکه سیب حاوی اسید استیک است که می‌تواند به تعادل pH معده کمک کرده و در نتیجه فرآیند هضم را بهبود بخشد. از طرف دیگر، عسل طبیعی به دلیل داشتن آنزیم‌ها و خاصیت پری‌بیوتیکی، به تغذیه باکتری‌های مفید روده کمک کرده و دارای اثرات ضدالتهابی است. به همین دلیل نیز ناراحتی‌های روده را تسکین می‌دهد. برای درمان قطعی دل پیچه یک قاشق چای‌خوری عسل را با یک قاشق غذاخوری سرکه سیب در یک لیوان آب گرم حل کنید. این محلول را همراه با وعده‌های غذایی بنوشید.
درمان قطعی دل پیچه
یکی از مؤثرترین و سریع‌ترین روش‌های توصیه‌شده در طب سنتی برای درمان دل پیچه، مصرف سیب رنده‌شده و پوست‌کنده است. توجه داشته باشید پوست‌کندن سیب از ورود فیبرهای غیرقابل هضم به دستگاه گوارش جلوگیری می‌کند و احتمال نفخ و سنگینی را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. رنده‌کردن سیب نیز ساختار سلولی آن را شکسته و باعث می‌شود پکتین (فیبر محلول حیاتی در سیب) سریع‌تر آزاد شود. پکتین آب اضافی روده را جذب کرده و قوام مدفوع را تنظیم می‌کند. این فرآیند جذب سریع باعث می‌شود دل پیچه در مدت زمان بسیار کوتاهی بهبود یابد.
درمان سریع دل پیچه با قرص
قوی‌ترین و رایج‌ترین داروی شیمیایی برای درمان سریع دل پیچه، قرص هیوسین است. هیوسین یک داروی ضد اسپاسم با خاصیت آنتی‌کولینرژیک بوده که خاصیت ضد التهابی دارد. این دارو گیرنده‌های استیل کولین را در دستگاه گوارش مسدود می‌کند و از این طریق موجب بهبود دل درد و دل پیچه می‌شود.
لازم به ذکر است استیل کولین یک انتقال‌دهنده عصبی است که عامل اصلی انقباضات عضلات صاف روده محسوب می‌شود. با مهار این گیرنده‌ها، هیوسین به سرعت باعث شل شدن عضلات گوارشی شده و درد ناشی از انقباضات غیرارادی را کاهش می‌دهد. هیوسین همچنین با کاهش ترشحات روده‌ای به کنترل اسهال ناشی از دل پیچه نیز کمک می‌کند.
درمان سریع دل پیچه و دل درد
دمنوش چای سبز یک دمنوش مفید برای مدیریت دل پیچه و دل‌درد است که بر اساس خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد باکتریایی قوی خود عمل می‌کند. این چای سرشار از کاتچین‌ها (به ویژه EGCG) است که به تقویت سلامت کلی دستگاه گوارش و مقابله با عوامل التهابی کمک می‌کنند.
بررسی‌ها نشان داده است چای سبز به از بین بردن باکتری‌های مضر در روده و معده کمک کرده و از این طریق مشکلات گوارشی و اسهال مرتبط با دل‌پیچه را درمان می‌کند. به همین دلیل در کتب طب سنتی از چای سبز به عنوان درمان قطعی دل پیچه یاد شده است.
درمان دل پیچه و دل درد
دمنوش زنجبیل یکی دیگر از درمان‌های توصیه شده توسط متخصصان طب سنتی است که به چند روش موجب درمان قطعی دل پیچه می‌شود.
زنجبیل حاوی ترکیباتی مانند جینجرول و شوگائول است که اثرات ضدالتهابی و ضد تهوع برجسته‌ای دارند. این مواد فعال به طور مستقیم بر سیستم گوارش اثر کرده و به تسریع تخلیه معده کمک می‌کنند. در نتیجه هضم بهبود یافته و نفخ درمان می‌شود.
زنجبیل همچنین به عنوان یک مسکن قوی عمل کرده و حالت تهوع و استفراغ ناشی از اسپاسم‌های شکمی را به سرعت برطرف می‌کند. برای تهیه این دمنوش، تکه‌های ریشه تازه زنجبیل را بجوشانید و کمی عسل به آن اضافه کنید.
درمان دل پیچه دکتر خیراندیش
دکتر خیراندیش حکیم برجسته طب سنتی بر استفاده از عرق نعنا برای رفع مشکلات گوارشی و دل پیچه اشاره دارد. عرق نعنا به عنوان یک ضد اسپاسم قوی و بادشکن شناخته می‌شود. مکانیسم اثر آن به دلیل وجود ماده‌ای به نام منتول است که عضلات صاف دستگاه گوارش را شل کرده و به خروج گازهای انباشته‌شده کمک می‌کند. این عمل باعث کاهش فوری نفخ و دردهای کولیکی می‌شود. مصرف نصف لیوان عرق نعناع ترکیب‌شده با نصف لیوان گلاب و یک قاشق عسل به صورت ناشتا یا پس از غذا، یک نسخه طلایی برای تنظیم حرارت و عملکرد معده محسوب می‌شود و به سرعت علائم دل‌پیچه را تسکین می‌بخشد.
درمان دل پیچه و شکم درد طب اسلامی
یکی از نسخه‌های توصیه شده طب اسلامی برای درمان دل پیچه مصرف روغن کنجد و آب باقالی است. روغن کنجد به دلیل طبع گرم و خواص ملین خود، به نرم شدن شکم کمک کرده و دفع مواد زائد را تسهیل می‌کند.
آب باقالی نیز با خاصیت قابض خود، می‌تواند به تنظیم حرکات بیش از حد روده کمک کند. کافی است مقداری آب باقالی را با کنجد ترکیب و نوش جان کنید. متخصصان طب اسلامی توصیه می‌کنند پس از مصرف این ترکیب، برای چند ساعت از خوردن غذا خودداری کنید تا فرصت لازم برای اثرگذاری کامل این مواد و رفع اسپاسم‌ها فراهم شود. این روش با هدف پاکسازی و تسکین التهاب، به کاهش سریع درد شکمی منجر می‌شود.
بهترین غذا برای دل پیچه
مصرف غذاها و مواد غذایی زیر می‌تواند به بهبود دل پیچه و دل درد کمک شایانی کند:
| دسته‌بندی | مواد اولیه / نوشیدنی‌های اصلی | غذاهای کامل مناسب برای دل‌پیچه |
| غذاهای نشاسته‌ای سبک | برنج سفید، سیب‌زمینی، نان تست سفید، بلغور جو دوسر | برنج کته ساده، پوره سیب‌زمینی (آب‌پز، بدون کره و شیر)، سوپ یا آش ساده با برنج و هویج پخته، حریره جو دوسر (فقط با آب). |
| میوه‌ها و سبزیجات ملایم | موز، سیب، گلابی، هویج، کدو | موز رسیده، پوره سیب پخته، حلیم کدو حلوایی (بدون شکر زیاد)، آب هویج، هویج بخارپز یا آب‌پز. |
| پروتئین‌های زود هضم | سینه مرغ، ماهی سفید، تخم مرغ، ماست | جوجه کباب ساده (سینه مرغ، بدون روغن)، ماهی بخارپز، ماست ساده و پروبیوتیک، کته با ماست، سوپ مرغ ساده، تخم مرغ آب‌پز سفت. |
| نوشیدنی‌ها و دمنوش‌ها | زنجبیل، نعناع، بابونه، عسل | دمنوش زنجبیل و عسل، عرق نعناع (مخلوط با آب گرم)، دمنوش بابونه، آب جوشیده ولرم، چای کمرنگ و رقیق. |
| ترکیبات کمکی | سنجد، زیره، نمک | پودر سنجد (مخلوط با ماست یا آب)، دمنوش زیره سبز یا سیاه، نمک (برای جبران الکترولیت در سوپ یا آب). |
نتیجه‌گیری
در این مطلب به بررسی درمان دل پیچه پرداخته و اطلاعاتی را ارائه دادیم. اگر چه راهکارهای ذکر شده در بیشتر مواقع می‌توانند موجب تسکین دل پیچه شوند اما توصیه می‌شود برای درمان قطعی دل پیچه حتما به یک متخصص طب سنتی مراجعه کرده تا یک برنامه اختصاصی برای شما تنظیم شود.
اگر به دنبال یک کلینیک طب سنتی معتبر هستید، مجموعه دکتر صرافان می‌تواند بهترین گزینه برای شما باشد
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.