استفراغ و احتباس اصل پنجم از اصول سته ضروریه یا اصول شش‌گانه طب سنتی برای حفظ سلامتی است. استفراغ از ریشه فراغت می‌آید؛ یعنی رهایی و آزاد شدن. هر نوع دفع مواد زائد از بدن را به عنوان استفراغ در طب سنتی می‌شناسیم. استفراغ و احتباس یکی از اصول اصلی برای حفظ سلامتی بدن در طب سنتی بر شمرده شده است؛ انواع دفع مواد زائد از بدن مثل مدفوع و ادرار، عرق بدن و … به معنای استفراغ و احتباس در طب سنتی می‌باشد.
دفع مواد از روش‌های مختلف در بدن در طب سنتی جزو استفراغات طبیعی محسوب می‌شود و اینکه هر فردی که غذا یا مواد خوراکی می‌خورد باید از طریق طبیعی دفع شود؛ این روش طبیعی در طب ایرانی تعریف شده است. برای مثال روزی یک تا سه بار اجابت مزاج را به عنوان یک استفراغ طبیعی می‌دانیم. دفعات ادرار هم به همین شکل یعنی بین یک تا ۳ بار در روز طبیعی است. اگر غیر از این باشد باعث احتباس می‌شود، احتباس بیش از حد هم باعث ایجاد بیماری می‌شود. از طرفی این نکته را هم باید در نظر داشته باشیم که استفراغ بیش از حد نیز مطلوب نیست و نشانه نوعی بیماری است.
استفراغ: دفع مواد زائد از بدن که بصورت طبیعی برای بدن از روش‌هایی مثل عرق کردن، ادرار و مدفوع و … انجام می‌شود.
احتباس: حبس یا ماندن مواد زائد در بدن بیشتر از حالت نرمال خود، برای مثال یبوست نوعی احتباس بشمار می‌رود.
تعادل در استفراغ و احتباس باعث حفظ سلامتی می‌شود؛ در واقع یکی از مواردی که در طب سنتی خیلی اهمیت دارد، ایجاد تعادل در این دو مورد است. تعادل در استفراغ و احتباس باعث حفظ و صحه بدن می‌شود که جزو اصول اولیه طب سنتی ایرانی است. پزشکان طب سنتی ایرانی نیز در مشاوره‌های خود از احتباس و استفراغ سوال می‌پرسند تا بر اساس آن به بیمار و مراجعه‌کننده تجویز درستی ارائه دهند.
روش‌های دفع بطور طبیعی شامل چه مواردی است
استفراغ‌های طبیعی بدن انسان از نظر طب سنتی ایرانی شامل موارد زیر است:
- ادرار
- مدفوع
- عرق
- ترشحات بینی و واژن و چشم
- دفع گاز از طریق روده
- دفع منی و قاعدگی
- چرکی که در سطح پوست وجود دارد
- عطسه و سکسکه
- دفع شیر و گازهای ریه
تمامی این روش‌هایی که گفتیم روش‌های دفع مواد زائد در بدن انسان است.
پزشک طب سنتی ایرانی روش‌های غیرطبیعی را برای دفع مواد زائد بکار می‌برد
پزشک طب سنتی ایرانی برای درمان برخی بیماری‌ها از روش استفراغ غیرطبیعی استفاده می‌کند؛ به این معنا که با دفع برخی مواد زائد در بدن سعی در ایجاد تعادل در حالت کلی بدن دارد. ایجاد استفراغ در بیمار، ایجاد اسهال با استفاده از داروهای گیاهی، انجام حجامت در بدن که همگی جزو موارد غیرطبیعی برای دفع مواد زائد در بدن است. از توصیه‌هایی که زیاد در طب ایرانی می‌بینیم این است که دو دفع یا دو استفراغ همزمان برای بیمار را انجام ندهیم. برای مثال نمی‌توان هم به بیمار داروی مسهل داد و هم حجامت انجام داد، این کار باعث ایجاد ضعف قوای بدنی بیمار می‌شود.
بیشتر بدانید: بادکش درمانی چیست و چه مزایایی دارد؟
قوانین استفراغ و احتباس طبیعی در بدن
در طب سنتی ایرانی چه زمانی به بیمار کمک می‌کنیم تا استفراغات بیشتری داشته باشد؟
- حالت اول زمانی است که امتلاء وجود دارد؛ یعنی تجمع مواد زائد در بدن فرد خیلی زیاد است و بیشتر از حد متعارف خود می‌باشد. در این حالت طب سنتی ایرانی با کمک روش‌های مصنوعی استفراغ کمک می‌کند تا دفع مواد زائد انجام شده و بدن به تعادل خود برسد.
- نکته دومی که برای دفع مواد زائد باید در نظر داشت این است که فرد قوای کافی داشته باشد و ضعف جسمانی پیش از استفراغ نداشته باشد. چون استفراغات باعث کم شدن قوای جسمی می‌شود و اگر قوای جسمی فرد در حالت عادی نباشد و ضعیف باشد، اجزای استفراغ مصنوعی فرد را دچار مشکل می‌کند.
- در افرادی که دچار کم‌خونی هستند به هیچ عنوان استفراغ مصنوعی انجام نمی‌دهیم. این افراد ضعف بدنی دارند و انجام استفراغات مصنوعی برایشان ضرر دارد.
- به هیچ عنوان استفراغات را در فصل‌های خیلی گرم و فصل‌های خیلی سرد، مثلا تابستان و زمستان، انجام ندهیم. حجامت وسط تابستان و زمستان به هیچ عنوان مناسب نیست مگر اینکه مورد خیلی خاص و اورژانسی باشد.
- معمولا افراد خیلی چاق و خیلی لاغر هم بهتر است که استفراغ مصنوعی نداشته باشند، چونکه باعث ضعف قوای جسمانی فرد می‌شود.
- در سنین پیری و بیماری‌های ناتون هم به هیچ عنوان توصیه به انجام استفراغات مثل حجامت نمی‌شود. ضعف قوای جسمانی در این سنین بیشتر خود را نشان می‌دهد.
بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع کم‌خونی و علائم آن
پس استفراغات مصنوعی چیزی نیست که نیاز باشد برای همه اجرا شود، بلکه برای کمک به عملکرد قوه مدبره بدن گاهی نیاز است که اجرا شود. تنها زمانی استفراغات را انجام می‌دهیم که بخواهیم به بدن برای دفع مواد زائد کمک کنیم و برای همه افراد ممکن است مناسب نباشد. برای مثال تجویز حجامت برای همه افراد صحیح نیست و باید این نکته را در ذهن داشته باشیم که بدون مشورت با پزشک طب سنتی اقدام به حجامت یا هرگونه استفراغ مصنوعی دیگر در بدن نکنیم.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!